کتاب:
Digital Watermarking and Steganography
که در سال 2008 توسط آقای Frank Y. Shihمنتشر شده و شامل 12 بخش می باشد.
بخش های این کتاب به ترتیب شامل:
Chapter 1 Introduction
Chapter 2 Classification in Digital Watermarking
Chapter 3 Mathematical Preliminaries
Chapter 4 Digital Watermarking Fundamentals
Chapter 5 Watermarking Attacks and Tools
Chapter 6 Combinational Digital Watermarking in the Spatial and Frequency Domains
Chapter 7 Genetic Algorithm-Based Digital Watermarking
Chapter 8 Adjusted-Purpose Digital Watermarking
Chapter 9 Robust High-Capacity Digital Watermarking
Chapter 10 Introduction to Digital Steganography
Chapter 11 Steganalysis
Chapter 12 Genetic Algorithm-Based Steganography
جهت تهیه این کتاب می توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
Digital Watermarking and Steganography
این کتاب شامل سیزده بخش و سه قسمت ضمیمه به شرح زیر می باشد:
CHAPTER 1 Introduction
CHAPTER 2 Applications and Properties
CHAPTER 3 Models of Watermarking
CHAPTER 4 Basic Message Coding
CHAPTER 5 Watermarking with Side Information
CHAPTER 6 Practical Dirty-Paper Codes
CHAPTER 7 Analyzing Errors
CHAPTER 8 Using Perceptual Models
CHAPTER 9 Robust Watermarking
CHAPTER 10 Watermark Security
CHAPTER 11 Content Authentication
CHAPTER 12 Steganography
CHAPTER 13 Steganalysis
ضمائم:
APPENDIX A Background Concepts
APPENDIX B Selected Theoretical Results
APPENDIX C Notation and Common Variables
برای دسترسی به اصل این کتاب می توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
کاربردهای نهان نگاری و انواع روش های آن
حوزه های بسیاری از نهـان نگـاری بـه عنـوان ابـزاری جهـت کنتـرل حـق رونوشـت، اسـتفاده غیرمجـاز، تکثیـر غیرمجـاز، انتقـال اطلاعـات بـه صـورت امـن، امنیـت اطلاعـات دیجیتـال، اثبـات مالکیـت و... بهـره مـی جوینـد. از مهـم تـرین کاربردهای نهان نگاری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
*** کاربردهای نهان نگاری:
پزشکی:
یکـی از کاربردهـای مناسـب تکنیـک نهـان نگـاری، ذخیـره اطلاعـات پزشـکی بیمـار بـه همـراه مشخصـات DNA و در تصویری از وی می باشد. این کـار عـلاوه بـر کـاهش داده هـای ذخیـره شـده بـه صـورت پراکنـده جسـتجو و دسـتیابی بـه اطلاعات بیمار را نیز تسهیل می نماید.
مدیریت و شناسایی محتوا:
سرعت ارسال
اطلاعـات از طریـق اینترنـت فرصـتهای تـازه ای را هـم بـرای فـراهم آورنـدگان ایـن
اطلاعـات و هـم مصـرف کننـدگان آنهـا بـه وجـود آورده اسـت. داده هـای موجـود در
فایلهـا اغلـب بـا کپـی کـردن، دسـتکاری و انتقـال دادن از فرمتی به فرمت دیگر از
بین می رونـد و در صـورت عـدم شناسـایی معتبـر، محتـوا بـه سـادگی قابـل کپـی،
تغییـر و حتـی ممکن است بدون اجازه فراهم آورنـده بـه اشـتراک گذاشـته و یـا
فروختـه شـود. نهـان نگـاری دیجیتـال امکـان شناسـایی موثر محتوا را با ارائه یک
هویت دیجیتال منحصربه فرد بـه تمـام اشـکال محتـوای رسـانه ای قـادر مـی سـازد.
ایـن هویـت که نوعی نهان نگـاره محسـوب مـی شـود، در داخـل محتـوا قـرار گرفتـه و
در برابـر هرگونـه انتقـال مقاومـت میکنـد. آنهـا برای انسان غیـر قابـل مشـاهده بـوده
و بـه سـادگی توسـط کامپیوترهـا، شـبکه هـا و طیـف گسـترده ای از دسـتگاه هـای
دیجیتال قابل فهم و شناسایی هستند. ایـن نهـان نگـاره مـی توانـد شـامل اطلاعـاتی
در مـورد مالکیـت، چگـونگی اسـتفاده
و یا هر چیزی که صاحب اثر تمایل به
چاپ دارد باشد.
حفاظت از موسیقی و ویدیو:
سرقت هنری فیلم، موسیقی و ویدیو یـک مشـکل چنـد میلیـارد دلاری اسـت کـه رشـد مـدل هـای بـرای ارائـه سـرگرمی به مردم را تضعیف نموده و تقریبا گریبان گیـر تمـام فعـالان در صـنعت سـرگرمی شـده اسـت. بـه منظـور محـدود کـردن کنترل دسترسی و استفاده از مطالب و کپـی بـرداری غیرمجـاز و توزیـع مجـدد محتویـات دیجیتـال، فنـاوری فرمـت هـای دیجیتال به کـار گرفتـه شـده بـرای فـروش یـا اجـاره رسـانه هـای صـوتی و تصـویری بـه مصـرف کننـدگان- مثـل DVD و دیسک های Blue Ray را با فناوری حفاظت از محتـوا ترکیـب مـی کننـد. در ایـن راسـتا نیـز بـا افـزودن لایـه امنیـت بـه محتوای موسیقی و ویدیو از استفاده غیرمجـاز جلـوگیری مـی شـود. ایـن لایـه امنیـت بـا جاسـازی نهـان نگـاره در محتـوا ایجاد می شود و دستگاه های دیجیتال موقـع پخـش یـا کپـی ایـن نهـان نگـاره را خوانـده و در صـورت اسـتفاده غیرمجـاز با پیغام خطا از ادامه پخش و یا عملیات کپی برداری جلوگیری می کنند.
استفاده در قانون و جلوگیری از سرقت:
با استفاده از نهان نگاری در قـانون توانـایی مالـک در تشـخیص و پاسـخ بـه سـو اسـتفاده از دارایـی هـایش را افـزایش داده است. نهان نگاری قانونی نه تنها برای جمع آوری شـواهد بـرای پرونـده کیفـری کـه بـرای اجـرای توافـق نامـه بـین مالـک و شرکت ها و افرادی که قصد استفاده از محتوا را دارند استفاده می شود.
ارتباطات مالکیت و حق رونوشت:
امـروزه تکثیـر
محتـوای دیجیتـال بـرای اسـتفاده اطلاعـاتی مصـرف کننـدگان ، سـرگرمی در
کامپیوترهـا و گوشـی هـای همـراه و سـایر دسـتگاه هـای دیجیتـال همچنـان ادامـه
دارد. در فرهنـگ مجـازی امـروزه مـا دیجیتـال بـه معنـای اولیـه برقراری ارتباط و
بیان است. در این میان شما به عنـوان یـک شـرکت رسـانه ای جهـانی و یـا عکـاس آزاد
نیـازی مبـرم بـه حق رونوشت دارید. حفاظت از حقـوق صـاحب اثـر در حـوزه عکاسـی بـه
نوبـه خـود مـی توانـد یکـی دیگـر از کاربردهـای نهان نگاری داده ها باشد. روش
مرسوم عکاسان بـرای بیـان مالکیـت تصـویر، درج امضـا بـه صـورت قابـل مشـاهده بـر
روی تصویر است. با این حـال در اکثریـت مـوارد ایـن کـار بـه ماهیـت و روح عکـس
آسـیب وارد مـی کنـد در نتیجـه یـا از درج آن صرف نظر می کننـد یـا آن را بـه
صـورت کوچـک در یکـی از گوشـه هـای تصـویر الصـاق مـی نماینـد. در ایـن صـورت
امکان استفاده بدون مجوز از تصویر
وجود داشـته و اثبـات حقـوق معنـوی بسـیار مشـکل خواهـد شـد. امـا در صـورتی کـه
امضای رقمـی عکـاس یـا صـاحب تصـویر بـه صـورت نهـان نگـاری شـده درون تصـویر درج
گـردد میتوانـد راه حـل بسـیار مناسبی برای پیگیری دعاوی حقوقی مالکیت معنوی
باشـد. ایـن نـوع از نهـان نگـاری نیازمنـد روشـهایی اسـت کـه نسـبت به تغییرات در
تصویر، تبدیل فرمت و فشرده سازی مقـاوم باشـند تـا شـخص خاصـی نتوانـد بـا اعمـال
تغییـرات در تصـویر امضای صاحب اثر را حذف نماید.
امنیت اسناد و تصویر:
در دنیای یکپارچه امروزی تصـاویر و اسـناد بـه طـور گسـترده و بـا سـرعت در حـال ارسـال هسـتند. ایـن اسـناد و تصـاویر ممکـن اسـت در تظـاهرات هـای مردمـی مختلـف از طریـق پسـت الکترونیکـی و اینترنـت فرسـتاده شـوند. ایـن در حـالی است که کنترل و حفاظت از اطلاعات حساس و محرمانه به امـری غیـر ممکـن تبـدیل مـی شـود. در ایـن بـین شـرکت هـا دید ضعیفی در مورد اینکه اسنادشـان بـه کجـا و چـه کسـی ارسـال مـی شـود دارنـد. نهـان نگـاری دیجیتـال شـرکت هـا وصاحبان نام تجاری را قادر می سـازد یـک شناسـه منحصـر بـه فـرد دیجیتـالی را در اسـناد محرمانـه و تصـاویر دیجیتـال جاسازی کنند. به عنوان مثـال بـه هـر سـند محرمانـه مـی تـوان یـک نهـان نگـاره منحصـر بـه فـرد را قـرار داد تـا از سـو استفاده های احتمالی جلوگیری شـود. نویسـندگان مقالـه [1[ روشـی را ارایـه نمـوده انـد کـه بـر اسـاس آن یـک کپـی از اطلاعات مورد چاپ بر روی یک سند به صورت نهان نگـاری شـده درون همـان سـند چـاپ مـی گـردد. بـه ایـن ترتیـب در صورت اعمـال هـر گونـه تغییـر در مـتن و حـذف یـا تغییـر بخـش هـایی از آن امکـان پیگیـری و بازیـابی اطلاعـات اصـلی وجود خواهد داشت.
تایید محتوا و اشیا (شامل شناسه های دولت):
تاثیر جعل هم در درآمد از دست رفته و هـم در تقلـب بـه مصـرف کننـده مـی توانـد موجـب بـه خطـر افتـادن شـهروندان شود. این مشکل جهانی که در حال رشد هم مـی باشـد صـنایع متعـدد را تحـت تـاثیر خـود قـرار داده اسـت. نهـان نگـاری دیجیتال که به عنوان بخشـی از یـک رویکـرد امنیتـی لایـه بنـدی شـده ارتبـاط داشـته و مـورد اسـتفاده قـرار مـی گیـرد، می توانـد عامـل بازدارنـده قـوی و مـوثری در جعـل و تقلـب و کمـک بـرای حـل ایـن مشـکل پرهزینـه و چـالش برانگیـز باشد. بـه نحـوی کـه بـا قـرار دادن نهـان نگـاره هـایی کـه تنهـا دسـتگاه هـای مجـاز قـادر بـه تشـخیص و دسترسـی بـه اطلاعات هستند، به مقابله با این مشکل پرداخت.
تحت نظرگرفتن:
در طی چند سال گذشته تعداد کانـال هـای رادیـویی و تلویزیـونی در ارائـه مطالـب بـه طـور قابـل تـوجهی افـزایش یافتـه است و دامنه آن همچنان به رشـد نمـایی خـود ادامـه میدهـد. بـا چشـم انـدازی بـه تغییـر سـریع برنامـه هـای رادیـویی و تلویزیونی سوالی که مطرح می شـود ایـن اسـت کـه چگونـه صـاحبان محتـوا مـی تواننـد دارایـی هـای رسـانه ای خـود را مدیریت کنند. به نظر میرسد در پاسخ به ایـن پرسـش نیـز نهـان نگـاری ابـزاری کارآمـد باشـد. بـا قـرار دادن نهـان نگـاره در رسانه رادیویی یا تلویزیونی صـاحب محتـوا بـه صـورت دقیـق از زمـان، مکـان و مـدت پخـش و اینکـه ایـن کـار را چـه کسی انجام میدهد، مطلع مـی شـود. ایـن تغییـر در رسـانه توسـط قـوه ادراکـی انسـان قابـل تشـخیص نبـوده و در صـورت دستکاری موجب پایین آمدن کیفیت محصول رسانه ای می شود.
حسابرسی توسعه یافته:
همه رسـانه هـای دیجیتـال همچنـان بـه تکثیـر و گشـودن راهکارهـای جدیـد بـه روی موسسـات و سـایت هـا ادامـه مـی دهند. این امر نه تنها باعـث ایجـاد یـک چـالش بـزرگ بـرای صـاحبان محتـوا و توزیـع کننـدگان دارایـی هـای رسـانه ای شده بلکه شرکتها و سازمانهایی را که نیاز بـه ردیـابی مفروضـات رسـانه ای و ارائـه گـزارش ممیـزی دقیـق جهـت انعکـاس منصفانه دارایی ها دارند را بـه چـالش کشـیده اسـت. نهـان نگـاری دیجیتـال بـرای حسابرسـی بـه تمـام کـاربران توانـایی اسـتفاده و بررسـی حسـابداری و مـدیریت بسـیار دقیـق را ارائـه مـی دهـد. در ایـن سیسـتم توزیـع کننـدگان و صـاحبان محتـوا میتواننـد در هـر دارایـی مجـاز نهـان نگـاره منحصـربه فـردی را جاسـازی کـرده و ایـن امکـان را بـرای نـرم افـزار حسابرسی فراهم آورد که در صورت ترکیـب ایـن دارایـی هـا بـه طـور خودکـار و در کوتـاه تـرین زمـان ممکـن مالـک هـر دارایی را تعیین نماید.
استفاده به جای بارکد:
بـا پیشـرفت فنـاوری و فراگیرشـدن امکانـات چـاپ و تصـویربرداری رقمـی، روش هـای نهـان نگـاری کاربردهـای جدیـدی نیز یافته اند. در سـال 2007شـرکت فوجیتسـو سیسـتمی را بـر روی گوشـی هـای موبایـل ارایـه داد کـه از طریـق آن بـا اسـتفاده از دوربـین و پردازنـده نـه چنـدان پیشـرفته موبایـل مـی توانسـت اطلاعـات نهـان سـازی شـده در تصـاویر چـاپ شده در مجله را پردازش نموده و این اطلاعات را در اختیار کـاربر قـرار دهـد. ایـن سیسـتم کـه امـروزه نمونـه هـای بسـیار پیشرفته تر آن نیز ایجاد شده است می توانـد در آینـده نیـاز بـه اسـتفاده از بارکـد و نشـانه هـای خـاص را بـه کلـی حـذف نموده و تمامی اطلاعات مورد نیاز به صورت نهان سازی شده در تصاویر ظاهر شوند.
Reversible Watermarking: Current Status and
Key Issues
:Abstract
Over the past few years a number of research
papers about reversible watermarks has been produced. Reversible watermarking
is a novel category of watermarking schemes.
It not only can strengthen the ownership of the original media but also can completely recover the original media from the
watermarked media. This feature is suitable for some important media, such as
medical and militaryimages, because these kinds of media do not allow any
losses. The aim of this paper is to define the purpose of reversible
watermarking, reflecting recent progress, and provide some research issues for
the future.
در ابتدای این مقاله به ویژگی های مناسب نهان نگاری برگشت پذیر بر اساس درون یابی اشاره شده و کاربرد آن را بیشتر در امور حساس مانند تصاویر پزشکی و تصاویر نظامی بیان نموده است.
همچنین این روش را برای تحقیقات آینده بسیار مفید و مناسب می داند.
برای شروع مولف به اهمیت نهان نگاری دیجیتال مانند حفاظت از حق کپی رایت،تقویت حق مالکیت،علامت تجاری مالک در تجارت الکترونیک(نهان نگاری مرئی) و... اشاره کرده است.
تصویری به عنوان تصویر اصلی و یک تصویر دیگر به عنوان تصویر پوشش انتخاب و در قالب نهان نگاری تصویر دیجیتال منتشر می شود و گیرنده می تواند در موارد مشکوک به خرابی، دستبرد،مفقود شدن تصویر ارسالی به بازیابی تصویر اصلی اقدام کند.
در این متن به مواردی که باید یک نهان نگاری دیجیتال شامل شود تا یک بازیابی مناسب وجود داشته باشد مانند استحکام،پیبشنهاد روش نهان نگاری نامرئی،جاسازی کدهای بازیابی و... اشاره می شود.
مولف دو شرط اضافی را برای برگشت پذیر بودن نهان نگاری مورد اشاره به شکل زیر بیان می کند:
الف)استفاده از روش نهان نگاری کور: که برگشت پذیر بودن نهان نگاری کور به تصویر اصلی اولیه نیاز نخواهد داشت.
ب)جاسازی کدهای اصلی: که با توجه به این نوع نهان نگاری نیاز به جاسازی اطلاعات مورد نیاز برای بازیابی و اضافه شدن آن اطلاعات به تصویر اصلی و همچنین تعبیه فضای لازم برای این اطلاعات در تصویر اصلی لازم می باشد.
نکته مهم آن است که هر چه فضای کمتری به این امر اختصاص داده شود دقت بازیابی نیز کاهش خواهد یافت.
مولف اشاره می کند که ظرفیت اطلاعات جاسازی شده در نهان نگاری برگشت پذیر اسا درون یابی به اندازه قابل توجهی بیشتر از روشهای نهان نگاری معمولی است.
برای کاهش حجم فایل ارسالی (شامل تصویر پوشش،تصویر اصلی واطلاعات جاسازی شده جهت بازیابی) می توان از راه حل فشرده سازی اطلاعات اضافه شده کمک گرفت.
صاحب اثر موضوع فشرده سازی داده های جاسازی شده و استحکام در مقابل تخریب را برای تحقیقات آینده جذاب و مفید می داند.
در شکل زیر به فلوچارت مورد اشاره در مقاله و مقایسه نهان نگاری معمولی با نهان نگاری برگشت پذیر بر اساس درون یابی اشاره می شود:
Flowcharts of conventional and reversible watermarking schemes
The illustrations of Celik et al.’s lossless generalized-LSB data hiding scheme
برای دسترسی به اصل این مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:
http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.97.507&rep=rep1&type=pdf
واتر مارکینگ(watermarking)چیست؟
در طول چند سال گذشته، افزایش قابل توجه در استفاده از محتوای دیجیتالی مباحثی مانند آسیب پذیری داده های آنلاین و نقض حق نشرها را افزایش داده است. یکی از راه حل های برجسته، واترمارکینگ محتوای دیجیتالی است. علاوه بر واترمارکینگ، روش های جالب دیگری وجود دارند که می توانند حفاظت برای محتوای دیجیتالی مانند رمزنگاری (کریپتوگرافی)، استگانوگرافی را نیز فراهم سازند. استگانوگرافی و واترمارکینگ هر دو وارد تکنیک های مخفی سازی داده ها می شوند، یعنی برای مخفی سازی اطلاعات رمزی در کار پوشش استفاده می شوند. با اینحال، اختلاف ظریفی بین استگانوگرافی و واترمارکینگ وجود دارد، یعنی استگانوگرافی وجود اطلاعات مخفیانه را مخفی می سازد. اگر وجود اطلاعات مخفیانه آشکار شود، استگانوگرافی با شکست مواجه می شود. در حالیکه در واترمارکینگ، وجود اطلاعات مخفیانه می تواند مشخص باشد. بطور ایده آل، هدف واترمارکینگ، غیرممکن ساختن حذف/دستکاری اطلاعات مخفیانه است. در مقابل، کریپتوگرافی وجود اطلاعات مخفیانه را مخفی نمی سازد، بلکه اطلاعات را به این روش رمزگذاری می کند که برای مهاجم بی مصرف به نظر برسد، مگراینکه با کلید مناسب کدگشایی شود.
بواسطه ی تکنیک های واترمارکینگ مناسب، حفاظت از داده ها می تواند تضمین شود و می توان دانست که آیا محتوای دریافت شده جعل شده است یا نه. با اینحال، واترمارکینگ ممکن است منجر به آسیب به اطلاعات حساس موجود در کار پوشش شود، و بنابراین در سمت دریافت کننده، بازیابی دقیق کار پوشش ممکن است امکان پذیر نباشد. در برخی کاربردها، حتی کم ترین انحراف در کار پوشش غیرقابل تحمل است. بعنوان مثال، در زمینه ی تصویربرداری پزشکی، اگر تصویر پزشکی با استفاده از واترمارکینگ سابق تغییر یابد، تغییر کم ممکن است روی تفسیر تاثیر قابل توجهی داشته باشد و ممکن است پزشک تشخیص اشتباهی دهد. بطور مشابه، در مورد کاربرد نظامی، تغییرات به دلیل تعبیه اطلاعات محرمانه می توانند بطور قابل توجهی تصویر پوشش (کاور) را تغییر دهند و بنابراین تصمیم گرفته شده ممکن است هزینه هنگفتی داشته باشد. در نتیجه، نیاز قوی برای بازیابی کار پوشش به فرم اصلی اش وجود دارد. واترمارکینگ برگشت پذیر، که واترمارکینگ بدون تلفات نیز نامیده می شود، امکان استخراج کامل اطلاعات تعبیه شده را بهمراه بازیابی کامل کار پوشش فراهم می سازد. واترمارکینگ برگشت پذیر بنابراین می تواند بعنوان مورد خاصی از واترمارکینگ در نظر گرفته شود.
در نتیجه، عبارت های اطلاعاتی که قرار است تعبیه شوند و واترمارک بطور قابل تعویض استفاده می شوند. در رابطه با طرح های واترمارکینگ کلی، انواع مختلفی در مقالات گزارش شدند؛ یعنی انواع قوی، ضعیف و نیمه ضعیف. در طرح های واترمارکینگ قوی، واترمارک برای حفظ عملیات پردازش تصویر نرمال طراحی می شود. در حالیکه در طرح های واترمارکینگ ضعیف (شکننده)، واترمارک شکسته می شود اگر کار واترمارک شده متحمل هر نوع تغییری شود، بنابراین برای تصدیق صحت رسانه دیجیتالی مفید است. در حالیکه، در مورد طرح های واترمارکینگ نیمه ضعیف (نیمه شکننده)، واترمارک باید اصلاحات جزئی را حفظ کند. این انواع مختلف طرح های واترمارکینگ کاربردهای مختلفی دارند و بنابراین با توجه به ماهیت کاربرد مورد استفاده قرار می گیرند. ولی، طرح های واترمارکینگ برگشت پذیر موجود در اصل عمدتا ضعیف (شکننده) می باشند. دو ویژگی مهم واترمارکینگ برگشت پذیر غیرقابل مشاهده بودن و ظرفیت تعبیه می باشند. در کل، غیرقابل مشاهده بودن، ارزیابی شباهت بین تصویر واترمارک شده و تصویر کاور (پوشش) می باشد.
با رشد فناوری دیجیتال طی دهههای گذشته، ارسال و ذخیره رسانههای الکترونیکی افزایش یافته است؛ چرا که نسخهبرداری از دادهها بدون هیچ افت کیفیت و با هزینهای بسیار اندک امکانپذیر شدهاست. بدین ترتیب بهرهگیری از آثار دیجیتال بدون رعایت حق نشر، دستکاری اسناد و استفاده از اسناد جعلی ابعاد تازهتری یافتهاست. استفاده از سیستمهای رمزنگاری قدیمی این امکان را به وجود میآورند که تنها دارندهٔ کلید بتواند متن رسانهٔ رمز شده را مشاهده کند، ولی در چنین حالتی نیز پس از رمزگشایی دادهها امکان استفاده غیرمجاز از آن وجود خواهد داشت. بنابراین روشهای قدیمی رمزنگاری برای جلوگیری از استفادهٔ غیر مجاز حملات بداندیشانه کارایی لازم را نخواهند داشت. در این شرایط گنجاندن داده، به صورت غیرمحسوس، برای جلوگیری از استفادههای غیرمجاز از پتانسیل تجاری بالایی برخوردار است.
برای غلبه بر این مشکل، واترمارکینگ دیجیتال مطرح شدهاست. واترمارک (فیزیکی) که در زبان فارسی به چاپ سفید ترجمه شدهاست، طرحی است که علاوه بر طرح زمینه، به صورتی غیر محسوس بر روی اسناد کاغذی چاپ میشود و با کمک رنگ روشنتر و یا از راه در معرض نور قرار گرفتن قابل رؤیت میباشد. واترمارکینگ دیجیتال رابطهٔ نزدیکی با نهاننگاری و پنهانسازی داده دارد. ولی با این حال، بسته به کاربردهایی که دارد، تفاوتهایی نیز مشاهده میشود. لذا در عین حال که میتوان از مفاهیم مشابه در نهاننگاری برای ارزیابی الگوریتمهای واترمارکینگ بهره گرفت، نباید از تفاوتهایی که در عمل بین آنها وجود دارد، غافل بود.
برای اطلاعات بیشتر به آدرس زیر مراجعه کنید:
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0020025514004150
دو نمونه تصویر واترمارک شده جهت درک اولیه موضوع در زیر نمایش داده می شود:
تصویر اصلی:
تصویر واتر مارک شده